Eeuwenoud Italiaans straattheater

Commedia Dell'arte is één van de oudste vormen van improvisatietheater uit Italië. Groepen spelers (troupes) trokken door Italie en Europa om overal op straat en later ook in paleizen op te treden. Voorstellingen kenmerkten zich door een hoog gehalte aan humor waarbij de spot werd gedreven met de elite en het werkvolk overwint.

beroemde maskers/archetypes

De karakters in Commedia dell'Arte zijn zowel gemaskerd als ongemaskerd en zijn zeer herkenbaar. Hedendaagse figuren zoals de 'Harlekijn' en 'Scrooge' zijn gebaseerd op Commedia karakters Arlecchino en Pantalone. Dat maakt dat de figuren uit de 16e eeuw nog steeds tot de hedendaagse verbeelding spreken. Een speler bleef vaak zijn of haar hele leven 1 rol spelen en ontwikkelde hierin steeds nieuwe vaardigheden zoals zang of acrobatiek.

Kenmerkend voor alle karakters is dan ook dat ze zogenaamde 'archetypes' verbeelden en daarmee eigenschappen laten zien die we in alle culturen tegen komen, maar dan in een uitvergrote en absurdistische manier. Humor als wapen in moeilijke tijden.

Maskers

De maskers die gebruikt worden binnen Commedia dell'Arte zijn zogenaamde 'halve maskers'. De mond is vrij waardoor, in tegenstelling tot volledige gezichtsmaskers, spelers ook kunnen praten en de stem en spraak onderdeel wordt van het karakter. De maskers werden gemaakt van echt leer en vaak van vader op zoon (later ook moeder op dochter) doorgegeven. Het maken van een masker is een echte ambacht, waarbij vochtig leer wordt gespannen over een houten mal. Deze mal wordt door de maskermaker zelf uit hout gesneden en steeds weer opnieuw gebruikt om nieuwe maskers te maken.

De speler als regisseur

Bij toneel is het gebruikelijk om te werken met een script. Een boekwerk waarin het hele toneelstuk uitgeschreven staat en zin voor zin precies beschreven staat wanneer wie iets zegt. In Commedia werkten ze zonder script. Ze gebruikten 'lazzi' korte vaak komische scene's en acts en bouwden hier een verhaal omheen middels improvisatie. Vaak lieten ze ruimte om nieuwtjes of belangrijke figuren uit de streek waar ze optraden in te voegen in het stuk (Canovaccio).